ABC poszkodowanego w wypadku: zgłoszenie szkody z OC, ważne terminy i dokumenty, odszkodowanie a przyczynienie

Zgłoś szkodę osobową z OC w terminie!

Kiedy wracamy do zdrowia po wypadku, nie musimy się martwić o natychmiastowe zgłoszenie swojej szkody osobowej z OC. Nie oznacza to jednak, że mamy nieograniczony czas, w którym możemy poinformować o tym ubezpieczyciela. Terminy są dość długie, jednak nie powinniśmy zwlekać, aby nasze roszczenia nie przedawniły się. Standardowo mamy na to 3 lata od dnia, w którym dowiedzieliśmy się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Jeśli szkoda na osobie wynikła z przestępstwa[1], na zgłoszenie mamy 20 lat od dnia jego popełnienia. Trzeba przy tym pamiętać, że jeśli poszkodowany jest niepełnoletni, to czas na zgłoszenie szkody na osobie nie może upłynąć wcześniej niż 2 lata po uzyskaniu przez niego pełnoletniości[2].

Szkodę możemy zgłosić samodzielnie

Samodzielne zgłoszenie roszczeń do ubezpieczyciela jest proste. Wystarczy, że dokładnie opiszemy, w jakich okolicznościach ulegliśmy wypadkowi, podamy dane swoje i sprawcy, a opis ten przekażemy ubezpieczycielowi. Zgłaszając szkodę osobową z ubezpieczenia OC nie musimy posiadać wiedzy na temat dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, aby zostać profesjonalnie obsłużonym bez naruszenia naszych praw. Ubezpieczyciel nie może wykorzystać braku profesjonalnej wiedzy osoby poszkodowanej, aby oddalić składane roszczenia lub wypłacić niższe odszkodowanie. Takie instytucje jak Rzecznik Finansowy stoją na straży praw poszkodowanych. Wzór zgłoszenia szkody osobowej przygotowany przez urząd Rzecznika Finansowego znajdziesz tutaj.

​Przyczynienie poszkodowanego powodem obniżenia odszkodowania

Zdarza się jednak, że na skutek nieodpowiedniego zachowania sami przyczyniliśmy się do powstania wypadku lub zwiększenia szkody. Mimo że także jesteśmy poszkodowani, wówczas ubezpieczyciel ma prawo obniżyć wysokość przyznanego nam odszkodowania[3]. Przyczynić się, najprościej mówiąc, to znaczy postąpić nieprawidłowo i swoim zachowaniem w pewnym stopniu spowodować szkodę lub zwiększyć jej rozmiar. Np. ubezpieczyciel może ustalić, że  przyczyniliśmy się do powstania szkody, gdy nie zapięliśmy pasów bezpieczeństwa w samochodzie lub nie założyliśmy kasku podróżując motocyklem, i fakt ten spowoduje, że mamy większe obrażenia ciała, niż gdybyśmy spełnili te warunki. Jeżeli ustalone przez ubezpieczyciela przyczynienie wynosi 30 procent, o tyle zostanie obniżona kwota odszkodowania.

Na jakiej podstawie ubezpieczyciel ocenia skalę naszego przyczynienia się do szkody? Otóż każdą sprawę bada on indywidualnie i ocenia okoliczności oraz przebieg i skutki wypadku. Sprawdza dokumenty i ustala, czy i w jaki sposób poszkodowany przyczynił się do wypadku. Opiera się przy tym na orzecznictwie sądów, opiniach medycznych, opiniach biegłych oraz wiedzy i doświadczeniu swoich pracowników.

​Gdzie szukać pomocy prawnej?

Jeśli nie jesteśmy pewni, czy prawidłowo zgłosimy naszą szkodę osobową z OC ubezpieczycielowi możemy zwrócić się o pomoc prawną. Nieodpłatnych porad udziela wiele organizacji pozarządowych (np. fundacji i stowarzyszeń). W placówkach świadczących takie porady otrzymamy fachową pomoc w sporządzeniu pisma do ubezpieczyciela, zostaniemy poinformowani o przepisach, jakie obowiązują w zakresie dochodzenia odszkodowania za wypadek oraz dowiemy się, jakie przysługują nam uprawnienia i jakie obowiązki na nas spoczywają w trakcie likwidacji szkody przez ubezpieczyciela. 

Możemy również ustanowić pełnomocnika, który w naszym imieniu będzie dochodził roszczeń od ubezpieczyciela. Pełnomocnikiem z reguły bywa radca prawny lub adwokat, albo kancelaria odszkodowawcza. Ich pomoc z zasady jest odpłatna.

Dla osób w trudnej sytuacji materialnej świadczona jest bezpłatna pomoc prawna w odpowiednich placówkach w całej Polsce.[4] Ich mapę można znaleźć pod tym adresem.

​O co możemy się ubiegać?

Jeśli zostaliśmy poszkodowani w wypadku, możemy dochodzić:

• Zwrotu poniesionych kosztów leczenia i rehabilitacji, czyli opłat za usługi medyczne wykonane w trakcie leczenia, leki, środki opatrunkowe oraz przejazdy do i z placówek medycznych, itp.[5].
• Zwrotu pozostałych poniesionych kosztów, czyli np. zakupu protez, sprzętu ortopedycznego i rehabilitacyjnego, zatrudnienia osoby do pomocy i opieki, przygotowania do innego zawodu, gdy staliśmy się inwalidą, oraz wyrównania utraconych zarobków i innych dochodów.
• Renty stałej lub tymczasowej, która może być przyznana, gdy wskutek wypadku utraciliśmy całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się nasze potrzeby np. ponosimy stałe wydatki na leczenie lub rehabilitację[6].
• Zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, m.in. ból, cierpienia fizyczne i psychiczne, związane z następstwami wypadku[7].

​Dokumenty dla ubezpieczyciela

Ubezpieczyciel rozpatruje wniosek o odszkodowanie za wypadek przede wszystkim w oparciu o przedstawione mu dokumenty. Jeżeli nie dostarczymy kompletu dokumentów, ubezpieczyciel nie oddali roszczeń, ale poprosi poszkodowanego o ich dostarczenie lub upomni się o nie w odpowiednich instytucjach. Aby przyspieszyć postępowanie likwidacyjne warto wraz z wnioskiem o odszkodowanie złożyć u ubezpieczyciela komplet dokumentów potwierdzających:

Przebieg leczenia i rehabilitacji – tak w szpitalu, jak i później, poza nim (karty informacyjne ze szpitala lub kopia dokumentacji potwierdzająca poniesione koszty – w postaci faktur i paragonów, itp.).
Utracone dochody – można np. przedstawić kopię zwolnienia lekarskiego oraz potwierdzenie od pracodawcy, o ile z powodu wypadku zmniejszył się nasz dochód.  
Zniszczenie przedmiotów (np. odzież, okulary, inne rzeczy osobiste) – w postaci wykazu z opisem.

​Oczekiwanie na odszkodowanie za wypadek

Jeśli złożyliśmy u ubezpieczyciela zawiadomienie o szkodzie, to jego obowiązkiem jest wypłacenie odszkodowania w ciągu 30 dni licząc od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie[8]. Może się jednak zdarzyć, że wyjaśnienie okoliczności wypadku potrzebnych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości odszkodowania w tym czasie było niemożliwe. Wówczas  odszkodowanie powinno zostać wypłacone w ciągu 14 dni od dnia, gdy wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później niż w ciągu 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się procesu karnego lub cywilnego.

​Jak mamy się dowiedzieć co się dzieje z likwidacją naszej szkody w PZU? 

Bezpośrednio po przyjęciu zgłoszenia szkody przedstawiciel PZU (Opiekun Sprawy) analizuje dołączoną do sprawy dokumentację. Gdy stwierdzi, że dokumentacja jest niepełna, w ciągu 7 dni od dnia zarejestrowania zgłoszenia, skontaktuje się w dogodny i wybrany przez nas sposób (telefonicznie, mailowo lub na piśmie), aby poinformować o brakujących dokumentach. Jeżeli mamy jakieś pytania lub wątpliwości, możemy zawsze zadzwonić na infolinię PZU pod numerem 801 102 102 i poprosić o kontakt z Opiekunem Sprawy. Skontaktuje się on z nami niezwłocznie, najpóźniej do godziny 12-tej następnego dnia.

Przypisy

[1] Przestępstwem jest np. spowodowanie wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego poszkodowany doznał naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia na okres dłuższy niż 7 dni.

[2] Art. 4421 w zw. z art. 819 § 3 kodeksu cywilnego.
Art. 442 [1] § 1: Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
Art. 442 [1] § 2: Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
Art. 442 [1] § 3: W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
Art. 442 [1] § 4: Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności.
Art. 819 § 3: W wypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie poszkodowanego do ubezpieczyciela o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

[3] Art. 362 kodeksu cywilnego: Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

[4] Zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, każda osoba fizyczna spełniająca warunki określone w art. 4 tej ustawy, w przypadku braku wiedzy na temat dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, może zwrócić się z wnioskiem o bezpłatna pomoc prawną. 

[5] Zgodnie z art. 444 § 1 kodeksu cywilnego: W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

[6] Zgodnie z art. 444 § 2 kodeksu cywilnego: Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

[7] Zgodnie z art. 445 § 1  w związku z art. 444 k.c. § 1 kodeksu cywilnego: W wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

[8] Art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Art. 14 ust. 1 ww. ustawy: Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.
Art. 14 ust. 2 ww. ustawy: W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie
tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia
ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.