22 lutego 2023

Zanim sięgniesz po suplement… sprawdź swoją lodówkę!

Samodzielna suplementacja może przynieść więcej szkody niż pożytku. Główne źródło witamin i minerałów to żywność, a ich niedobór wymaga konsultacji z lekarzem.

Mężczyzna otwiera pełną lodówkę

Czym są suplementy diety

Suplement diety to produkt spożywczy zawierający witaminy, składniki mineralne lub inne substancje wykazujące efekt odżywczy bądź inny fizjologiczny. Warto podkreślić, że suplement nie leczy, czyli nie zwalcza choroby. Ma za to uzupełniać niedobory, które zostały stwierdzone. Tymczasem pacjenci niejednokrotnie przyjmują preparaty na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem i bez weryfikacji, czy faktycznie występują u nich niedobory suplementowanych substancji.
 

Blistry kolorowych leków
 

Suplementy diety nie leczą!

W świetle obowiązujących przepisów prawa suplementy diety nie są produktami leczniczymi. Trzeba wiedzieć, że nie przechodzą takiej ścieżki rejestracyjnej jak leki. Większość suplementów nie jest poddawana badaniom. O ich farmakokinetyce, farmakodynamice, bioprzyswajalności, drogach wydalania bardzo często niewiele wiadomo.

Pewne witaminy – K i te z grupy B – są wytwarzane przez drobnoustroje zasiedlające jelita. Poza tym witamina D jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieni UV. Pozostałe witaminy nie są produkowane w organizmie i muszą być dostarczane wraz z dietą. Ich niedobory powodują charakterystyczne objawy i mogą prowadzić do rozwoju chorób. W przypadku takiego niedoboru lub ryzyka jego wystąpienia związanego z przyjmowaniem niektórych leków bądź ze zwiększonym zapotrzebowaniem na wybrane witaminy czy składniki mineralne (np. podczas ciąży) suplementacja może być wskazana. Powinna być jednak prowadzona pod kontrolą lekarza.

Jak już wspomniano, w suplementach diety można znaleźć substancje o działaniu zarówno odżywczym, jak i innym fizjologicznym, np. witaminy, składniki mineralne, aminokwasy, kwasy tłuszczowe, błonnik, ekstrakty roślinne, prebiotyki i probiotyki. Witaminy i składniki mineralne oraz ich formy chemiczne, które mogą być wykorzystywane w suplementach, są określone przepisami prawnymi. Można zatem stosować 13 witamin (A, D, E, K, B6, B12, C, tiamina, ryboflawina, niacyna, kwas pantotenowy, kwas foliowy, biotyna) i 17 składników mineralnych (wapń, magnez, żelazo, miedź, jod, cynk, mangan, sód, potas, selen, chrom, molibden, fluorki, chlorki, fosfor, bor, krzem).
 

Młoda kobieta i seniorka kupują warzywa
 

Suplement diety =/= owoc czy warzywo

W suplementach diety najczęściej znajdują się witaminy i składniki mineralne, a także składniki roślinne, zazwyczaj w postaci ekstraktów. Często podkreśla się korzystną dla zdrowia rolę związków bioaktywnych naturalnie występujących w produktach spożywczych, głównie warzywach i owocach. Należą do nich np. flawonoidy. Przypisuje się im działanie zmniejszające ryzyko wielu chorób, m.in. obniżają ryzyko miażdżycy czy nowotworów. Nie można jednak postawić znaku równości pomiędzy suplementem diety a produktem naturalnym.
 

Kobieta w średnim wieku zażywa suplement diety
 

Kto może potrzebować suplementów diety?

Suplementacja może być wskazana w przypadku:

  • osób, w których diecie występują niedobory witamin i składników mineralnych;
  • osób starszych;
  • osób stosujących diety z ograniczeniami bądź eliminacją niektórych składników pokarmowych;
  • osób, u których występuje nietolerancja laktozy;
  • kobiet po menopauzie (przy niedoborze wapnia i witaminy D);
  • kobiet ciężarnych (zaleca się suplementację kwasu foliowego, jodu i witaminy D oraz w uzasadnionych przypadkach innych składników, takich jak żelazo, DHA czy magnez, w zależności od stopnia niedoboru lub ryzyka jego wystąpienia). 

Każdorazowo suplementację należy prowadzić pod nadzorem lekarza!

Warto pamiętać, że z uwagi na powszechne niedobory witaminy D eksperci opracowali wytyczne dotyczące jej suplementacji w różnych grupach populacyjnych, w tym u noworodków i niemowląt, dzieci, młodzieży, osób dorosłych, starszych. Odpowiednią dawkę witaminy D należy dobrać w zależności od masy ciała i podaży tej witaminy w diecie pacjenta.
 

Suplementacja – pamiętaj!

  • Nie ma przekonujących dowodów na pozytywny wpływ suplementów witamin i minerałów na zdrowie osób, u których ich poziom jest prawidłowy. 
  • Suplementacja witamin i minerałów przynosi znikome korzyści, a czasem nawet wyrządza szkody w organizmie, w którym nie stwierdzono niedoboru tych związków!
  • Przed włączeniem suplementacji należy wykonać badania i skonsultować jej potrzebę z lekarzem.
  • Biodostępność witamin i minerałów jest lepsza, gdy pochodzą z naturalnego źródła (głównie żywność), choć nie wszystkie łatwo w ten sposób wystarczająco uzupełnić.
  • Suplementy diety nie zapobiegają chorobom i nie leczą.
     

Po pierwsze profilaktyka

Badania krwi to pierwszy krok do sprawdzenia, czy suplementacja jest potrzebna. Aby to ułatwić, przygotowaliśmy specjalne pakiety dopasowane do potrzeb kobietmężczyzn. Pakiety profilaktyczne obejmują również konsultację z lekarzem, który pokieruje ewentualną suplementację we właściwy sposób. Pamiętaj, że tylko prawidłowo dobrane suplementy diety wyjdą Ci na zdrowie!