Ugryzienie przez kleszcza – co zrobić po ukąszeniu

Ukąszenie kleszcza to częste zjawisko, na które trzeba uważać, zwłaszcza w sezonie wakacyjnym i jesiennym, gdy wybieramy się na spacer po lesie, parku, łąkach lub zaroślach. Te maleńkie pasożyty mogą być przyczyną groźnych chorób, dlatego ich ugryzienia nie można ignorować. Sprawdź, jak usunąć kleszcza ze skóry i na jakie objawy reagować.

Sezon urlopowy w pełni. Cieszmy się nim, ale nie zapominajmy, że najważniejsze jest bezpieczeństwo w czasie wakacji. W trosce o zdrowie przygotowaliśmy na naszym blogu garść praktycznych informacji, jak zadbać o bezpieczeństwo i zdrowie w sezonie leśnych biwaków i spacerów, by nie paść ofiarą kleszczy.

Kleszcze to maleńkie pajęczaki żywiące się krwią ludzi i zwierząt. Mogą być przyczyną niebezpiecznych chorób, takich jak borelioza lub odkleszczowe zapalenie mózgu. U psów mogą dodatkowo wywoływać babeszjozę i inne choroby zagrażające życiu.

Kleszcze żerują zwykle od przedwiośnia do późnej jesieni, ale szczególnie aktywne są od maja do października. Często atakują swoje ofiary niepostrzeżenie.

Aby nie przeoczyć kontaktu z nimi, po każdym spacerze w parku, lesie lub po pracy w ogrodzie należy wytrzepać ubranie i dokładnie sprawdzić, czy nie chodzą po naszym ciele lub co gorsza, nie ugryzły nas. Szczególnie starannie należy sprawdzać te okolice, gdzie skóra jest cienka: m.in. zgięcia pachwin, kolan, rąk, pach, okolice uszu, szyi i karku, a także fały skórne. Dobrze jest też wziąć prysznic, aby spłukać chodzące pasożyty.

Jak wygląda ugryzienie kleszcza?

Ukąszenie kleszcza jest bezbolesne, ponieważ pajęczak, nacinając naskórek, wpuszcza ślinę z substancją znieczulającą. Następnie przysysa się aparatem gębowym, a jego odwłok lekko odstaje od skóry ofiary i z czasem pęcznieje. Im wcześniej go zauważymy i usuniemy, tym lepiej.
 

Co zrobić po ugryzieniu kleszcza? Jak go wyciągnąć?

Do usuwania kleszcza z ciała można wykorzystać specjalne akcesoria dostępne w aptekach, np. lasso na kleszcze, plastikowe haczyki, kartę z widełkami i lupą lub pompkę do usuwania kleszczy. Przy wyciąganiu należy postępować zgodnie z zaleceniami producenta. Kleszcza można też wyjąć płasko zakończoną pęsetą. Należy wówczas uchwycić go jak najbliżej ciała i wyciągnąć wzdłuż osi wkłucia.

Zabieg ten zwykle nie jest trudny, ale trzeba przestrzegać kilku zasad:

• na początku należy dokładnie umyć ręce;

• przed usuwaniem kleszcza nie należy zdrapywać, smarować domowymi specyfikami  (z wyjątkiem preparatów medycznych do tego przeznaczonych) ani przypalać, ponieważ mogłoby to spowodować jego wymioty i wpuszczenie do ciała większej dawki patogenów;

• po zabiegu miejsce ukąszenia należy zdezynfekować;

• jeśli w ciele zostaną resztki aparatu gębowego pajęczaka, nie trzeba ich usuwać na siłę. Nie zwiększają ryzyka zakażenia, a organizm samoistnie je z czasem usunie.

Po wyjęciu kleszcza najlepiej schować do zakręcanego pojemniczka i oddać do badania, aby jak najszybciej upewnić się, czy nie jest zakażony i nie zagraża naszemu zdrowiu. Badaniem kleszczy zajmuje się wiele laboratoriów w Polsce. Należy też uważnie obserwować ślad po ugryzieniu kleszcza oraz samopoczucie ukąszonej osoby.

Objawy po ugryzieniu kleszcza, których nie można ignorować

Zwykle w miejscu ukłucia przez kilka dni utrzymuje się swędząca, zaczerwieniona grudka, która z czasem zanika. Taki objaw nie jest jeszcze niebezpieczny. Trzeba jednak sprawdzać, czy nie pojawia się rumień wędrujący. Jest to zaczerwienienie, które rozszerza się, tworząc z czasem pierścień o średnicy około 5 cm i czerwoną plamę wewnątrz. Rumień od kleszcza zwykle pojawia się od 1 do 4 tygodni po ukąszeniu (czasem nawet później), dlatego miejsce ugryzienia należy obserwować przez minimum 30 dni. Zdarza się jednak, że mimo braku rumienia dochodzi do zakażenia, dlatego trzeba też obserwować samopoczucie.

Niepokojące dolegliwości, które powinny wzmóc naszą czujność, to ogólne zmęczenie, gorączka, objawy grypopodobne, zawroty lub ból głowy, nudności, kłopoty ze wzrokiem, ból stawów czy dolegliwości neurologiczne. Nie należy ich ignorować, ponieważ mogą to być objawy boreliozy lub odkleszczowego zapalenia mózgu. Jeśli je zauważymy (niestety, mogą pojawiać się po pewnym czasie od ukąszenia), należy zgłosić się do lekarza i poprosić o dodatkowe badania w kierunku tych chorób.

Niestety borelioza, ze względu na bardzo różne symptomy, jest trudna do zdiagnozowania. Zwykle wymaga długiej antybiotykoterapii. Nieleczona borelioza prowadzi do bardzo groźnych powikłań.

Odkleszczowe zapalenie mózgu również jest bardzo niebezpieczne. Na szczęście występuje rzadziej niż borelioza, a ryzyko zachorowania można zmniejszyć dzięki tzw. szczepionce na kleszcze.

Nie każde ugryzienie kleszcza należy konsultować z lekarzem, jednak po zauważeniu niepokojących objawów, trzeba szybko działać, aby opanować chorobę na wczesnym etapie. Grupa PZU umożliwia łatwy dostęp do lekarzy ekspertów oraz do specjalistycznych badań w ramach prywatnej opieki medycznej PZU Zdrowie.