Zła jakość powietrza – jak się chronić przed smogiem i zanieczyszczonym powietrzem?

Niestety, Polska należy do czołówki państw europejskich z największym zanieczyszczeniem powietrza. Na liście 50 najbardziej zanieczyszczonych miast naszego kontynentu 36 to miasta polskie. Nie możemy tego bagatelizować, ponieważ smog i zanieczyszczenia są bardzo groźne dla naszego zdrowia i dla środowiska. Każdy z nas może jednak pomóc w poprawie jakości naszego powietrza.

Co to jest i jak powstaje smog? 

Nazwa smog jest połączeniem dwóch angielskich słów: smoke (dym) i fog (mgła), co obrazowo oddaje istotę tego zjawiska. Smog jest bowiem mieszaniną dymu, sadzy, spalin, toksycznych związków chemicznych, pyłów PM10 i PM2,5 i innych zanieczyszczeń powietrza oraz mgły lub innych niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. 

Wyróżniamy dwa rodzaje smogu, które różnią się od siebie składem i sposobem powstawania:

• Smog londyński (jego nazwa pochodzi od najtragiczniejszego w skutkach smogu, który powstał w Londynie w 1952 roku) ‒ dominują w nim trudno opadające pyły wzbogacone o toksyczne związki, wymieszane z ciężkim, chłodnym i wilgotnym powietrzem (zanieczyszczenia „przyklejają się” do kropelek wody i pary wodnej). Tworzy się wówczas toksyczna chmura, utrzymująca się na niskiej wysokości (do 40 m), głównie w kotlinach i na terenach o dużej gęstości zabudowy. Ten rodzaj smogu dominuje w Polsce, a powstaje najczęściej w klimacie umiarkowanym od jesieni do przedwiośnia, gdy zanieczyszczeń jest najwięcej.
• Smog typu Los Angeles (inaczej smog fotochemiczny) – składa się głównie z zanieczyszczeń komunikacyjnych i spalin, które pod wpływem słońca wchodzą ze sobą w reakcję, tworząc toksyczne związki chemiczne. Ten rodzaj smogu powstaje głównie latem w strefach gorących i subtropikalnych, ale pojawia się również w Polsce.

Jakie są skutki smogu i zanieczyszczonego powietrza?

Zanieczyszczenie powietrza przekłada się na globalne ocieplenie, zmianę klimatu, a patrząc bardziej indywidualnie ‒ na pogorszenie zdrowia ludzi i występowanie wielu poważnych chorób, m.in. układu oddechowego, układu krążenia czy nowotworów. Według różnych źródeł co roku w Polsce na skutek szkodliwego stężenia zanieczyszczeń umiera od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy osób! Wpływ zanieczyszczonego powietrza na organizm jest szczególnie niebezpieczny u małych dzieci i osób starszych.

Jak się chronić przed zanieczyszczeniami powietrza?

Zanieczyszczone powietrze dostaje się do naszego organizmu głównie podczas oddychania. Aby ograniczyć kontakt z niebezpiecznymi związkami znajdującymi się w powietrzu, warto: 

• śledzić jakość powietrza (np. w jednej ze specjalnych aplikacji) i jeśli to możliwe – nie wychodzić na zewnątrz, gdy jest ona zła;
• na zewnątrz nosić maseczki antysmogowe z filtrem HEPA. O tym, na co zwrócić uwagę przy ich doborze, dowiesz się w artykule „Walka ze smogiem – jak ją skutecznie wygrać?”;
• w pomieszczeniach stosować oczyszczacze i nawilżacze powietrza, pamiętając o ich regularnym czyszczeniu i wymianie filtrów;
• uprawiać rośliny doniczkowe, które nawilżają powietrze, przetwarzają dwutlenek węgla na tlen i absorbują zanieczyszczenia. 

Jeśli zauważamy pogorszenie stanu zdrowia, niepokoi nas kaszel, trudności z oddychaniem i inne dolegliwości, które pojawiają się zwłaszcza w sezonie grzewczym, udajmy się do lekarza, by odpowiednio wcześnie zareagować na te objawy i nauczyć się im przeciwdziałać. Pamiętajmy, że oprócz państwowej służby zdrowia możemy skorzystać również z indywidualnej opieki medycznej dla osób prywatnych lub dla pracowników firm. W trudnych sytuacjach szybki dostęp do lekarza i badań bywa kluczowy. 

Pamiętajmy jednak, że wspomniane rozwiązania służą jedynie usuwaniu lub minimalizowaniu skutków zanieczyszczonego powietrza, natomiast naszym najważniejszym zadaniem jest ograniczenie jego przyczyn.

Walka ze smogiem. Jak chronić powietrze przed zanieczyszczeniami?

Jak zapobiegać smogowi i zanieczyszczeniu powietrza? Aby to robić skutecznie, działajmy wielotorowo. We własnym zakresie wspierajmy zrównoważone metody ochrony środowiska i pomóżmy ograniczyć zanieczyszczenia na co dzień. Jak to zrobić? Zacznijmy od małych kroków. 

• Spróbujmy ograniczyć jazdę samochodem na rzecz komunikacji zbiorowej. Jeden autobus w normalnych warunkach mieści średnio tyle osób, ile 25‒38 samochodów osobowych z kompletem pasażerów, zużywając przy tym tyle paliwa, ile 6 samochodów osobowych. W miastach pojawia się coraz więcej ekologicznych autobusów, dzięki czemu zużycie paliwa i emisja spalin są jeszcze niższe.
• Ograniczajmy zużycie prądu i ciepłej wody – np. wymieńmy żarówki na ledowe, postawmy na energooszczędny sprzęt AGD, wyłączajmy zbędne oświetlenie, zmywajmy w zmywarce (zużyjemy mniej wody i energii niż przy ręcznym myciu tej samej ilości naczyń), korzystajmy z prysznica.
• Kategorycznie zrezygnujmy z palenia śmieci.
• Zrezygnujmy z palenia w kominkach.
• Sadźmy drzewa i krzewy, które pochłaniają zanieczyszczenia, produkują tlen i zmniejszają przegrzewanie planety.

Co jeszcze możemy zrobić?

• Zainwestujmy w ocieplenie domu, by zmniejszyć jego zapotrzebowanie na energię, ograniczyć straty ciepła i zmniejszyć zużycie paliwa. 
• Zainstalujmy w domu system rekuperacji odzyskujący ciepło z powietrza w procesie wentylacji.
• Jeśli to tylko możliwe, korzystając z różnych dofinansowań inwestujmy w ekologiczne źródła ciepła i odnawialne źródła energii (np. pompy ciepła, kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne).

Jak PZU wspiera redukcję zanieczyszczeń? 

Jako Grupa PZU od lat troszczymy się o naszą planetę, czego wyrazem jest wdrożenie standardu „Zielone PZU” w naszych instytucjach. W ramach naszej działalności między innymi dbamy o redukcję śladu węglowego, korzystamy z zielonej energii elektrycznej, a zużyte przez nas CO2 rekompensujemy ekologicznymi inwestycjami. W tym celu współfinansujemy np. rekonstrukcję lasów i budowę farm wiatrowych. 

Nie tylko stawiamy na zrównoważony rozwój w ramach naszej organizacji, lecz również edukujemy, inspirujemy i wspieramy w tym innych. W ofercie mamy produkty ubezpieczeniowe, które wspierają gospodarstwa domowe i rolne, a także małe i średnie przedsiębiorstwa inwestujące w odnawialne źródła energii. Należą do nich np. pakiety ubezpieczeń PZU Eko Energia, które między innymi chronią urządzenia wytwarzające energię odnawialną. Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, co robimy dla planety i dla Ciebie? Przeczytaj nasze kompendium.