Przygotowanie do wysiłku fizycznego – dlaczego warto się zbadać przed przebiegnięciem półmaratonu

Organizm człowieka jest stworzony do ruchu i pracy – to niezbędne do prawidłowego  funkcjonowania całego organizmu. Dotyczy to każdego człowieka bez względu na wiek. Zalecany rodzaj i wielkość obciążeń są inne dla dzieci, inne dla nastolatków czy dorosłych, a jeszcze inne dla osób starszych. Inaczej kształtują się też zalecenia dla osób zdrowych, a inaczej dla leczących się przewlekle z różnych powodów. Regularna aktywność fizyczna jest jednak rekomendowana prawie każdemu, ponieważ systematyczny wysiłek fizyczny wpływa pozytywnie na wszystkie układy i narządy organizmu człowieka – w szczególności na układ krążenia i układ mięśniowo-szkieletowy. 

Korzyści płynące z ćwiczeń

W trakcie regularnego wysiłku fizycznego, już po kilku tygodniach ćwiczeń, dochodzi do szeregu zauważalnych i korzystnych dla organizmu zmian:

• zmniejsza się częstość skurczów serca oraz ciśnienie tętnicze krwi, co wynika m.in. z poprawy metabolizmu serca i lepszego wykorzystania przez serce tlenu oraz materiałów energetycznych,
• zwiększa się objętość krwi i stężenie hemoglobiny w erytrocytach, co poprawia zaopatrzenie organizmu w tlen, prowadząc do poprawy tolerancji wysiłku,
• poprawia się funkcjonowanie układu krzepnięcia krwi,
• zmniejsza się ilość tkanki tłuszczowej i obniża masa ciała,
• wzrasta stężenie cholesterolu frakcji HDL (tzw. dobrego cholesterolu) i obniża się stężenie cholesterolu frakcji LDL (tzw. złego cholesterolu),
• poprawia się tolerancja glukozy i zmniejsza się stężenie insuliny. 

Sport częścią terapii i profilaktyki

Zmiany te są bardzo pożądane jako prewencja lub element leczenia wielu chorób przewlekłych m.in. choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego lub cukrzycy:

• poprawia się funkcjonowanie układu odpornościowego,
• rośnie gęstość kości, co zapobiega rozwojowi osteoporozy oraz usprawnia jej leczenie,
• poprawia się koordynacja nerwowo – mięśniowa, która przekłada się bezpośrednio na mniejsze ryzyko upadków i urazów (co dotyczy szczególnie osób starszych),
• ćwiczenia hamują fizjologiczny spadek masy mięśniowej i wydolności tlenowej organizmu, do którego dochodzi w miarę starzenia się organizmu,
• zmniejsza się obciążenie psychiczne i obniża poziomu lęku, a także częstości stanów depresyjnych, następuje poprawa samopoczucia, jakości życia i snu.

Zmiany powstające w organizmie pod wypływem wysiłku mogą być jednak także niekorzystne. Przykładami mogą być m.in.:

• załamania zmęczeniowe kości,
• bóle stawów i mięśni,
• zmiany przeciążeniowe ścięgien,
• zaburzenia rytmu serca,
• niekontrolowane zmiany ciśnienia krwi,
• nasilenie zaburzeń metabolicznych, takich jak niekontrolowane wahania poziomu glukozy, zaburzenia hormonalne lub odporności immunologicznej.

Sytuacje te mogą wystąpić szczególnie wtedy, gdy wysiłek rozpoczynamy bez odpowiedniego przygotowania i zaplanowania obciążeń lub też narzucone obciążenia przekraczają możliwości regeneracyjne organizmu. Dotyczy to zarówno osób do tej pory zdrowych, jak i tych wcześniej chorujących (bez względu na to czy wiedzą o swojej chorobie, czy też nie).

​Medyczne przygotowanie przed początkiem treningów

Dlatego, rozpoczynając przygodę z bieganiem, należy pamiętać, aby przygotować się do niej także medycznie – zwłaszcza, jeśli planujemy tak duży wysiłek jakim jest przebiegnięcie dystansu półmaratonu. Warto spotkać się z lekarzem, aby po badaniu lekarskim i wykonaniu najprostszych badań – takich jak EKG, badanie krwi i moczu – uzyskać informacje nt. aktualnego stanu zdrowia, omówić planowany trening i warunki jego rozpoczęcia. Te podstawowe badania, mimo że często niedoceniane i lekceważone, mogą uratować zdrowie lub życie.

EKG jest jednym z najprostszych, ogólnodostępnych badań, a dostarcza bardzo dużo istotnych informacji nt. stanu układu krążenia oraz pozwala wykryć znaczną część jego chorób, szczególnie tzw. niemych klinicznie – czyli nie dających objawów na co dzień, a mogących ujawnić się dopiero przy większym obciążeniu. Przykładem mogą być niewydolność serca lub zaburzenia jego rytmu. Stanowią one zagrożenie dla zdrowia, a w skrajnych przypadkach mogą nawet prowadzić do tragicznych zdarzeń (nagłych zgonów młodych i do tej pory zdrowych osób, do których dochodzi np. w czasie biegów długodystansowych, zawodów triatlonowych czy meczów piłki nożnej).