Na całym świecie listopad uznawany jest za miesiąc promowania profilaktyki męskich nowotworów oraz manifestowania solidarności z mężczyznami zmagającymi się z rakiem jąder i gruczołu krokowego.
Movember, czyli Międzynarodowy Miesiąc Walki z Męskim Rakiem, to zapoczątkowana w Australii akcja społeczna, której znakiem rozpoznawczym jest zapuszczanie wąsów. Kampania objęła już zasięgiem większość krajów na świecie.
Celem kampanii Movember jest zmiana w podejściu do zdrowia mężczyzn poprzez promowanie profilaktyki przeciwnowotworowej, mówienie o potencjalnych objawach związanych z rozwojem nowotworów u mężczyzn oraz promowanie diagnostyki i badań genetycznych dotyczących zwiększonej predyspozycji do zachorowania na raka jądra czy prostaty. Kampania Movember w Polsce – poza oczywistym aspektem profilaktycznym – ma jeszcze jeden bardzo ważny walor. Buduje atmosferę wsparcia społecznego oraz psychologicznego, które stanowią istotny element działań terapeutycznych i psychoedukacyjnych. Movember nie tylko sprzyja zrozumieniu, lecz także pozwala mówić o sprawach, które mogą być uznawane za trudne albo wstydliwe. Czyli np. o nowotworach gruczołu krokowego oraz raku jąder.
Według danych statystycznych rak jądra jest najczęstszym nowotworem u mężczyzn w wieku od 20 do 44 lat. Dotyczy aż 25% zachorowań na nowotwory w tej grupie wiekowej. Ponadto liczba przypadków raka jądra zwiększyła się trzykrotnie w ciągu ostatnich trzech dekad i tendencja wzrostowa nadal się utrzymuje. Szczyt zachorowań na raka jądra przypada na okres od 20. do 39. roku życia – to około 70% wszystkich przypadków. Należy pamiętać, że rak jądra charakteryzuje się dość dobrym rokowaniem. Liczy się jednak czas wykrycia choroby i szybkie rozpoczęcie terapii. Niestety wciąż jeszcze się zdarza, że chory mężczyzna nie przyznaje się do obecności guza lub go bagatelizuje. Dlatego celem akcji Movember jest ukształtowanie świadomości mężczyzn oraz ich bliskich, że profilaktyka to podstawa.
Rak prostaty jest drugim pod względem częstości występowania nowotworem u mężczyzn. Stanowi ponad 13% zachorowań na nowotwory w tej grupie i niestety ta wartość w ostatnich latach gwałtownie rośnie. Szacuje się, że w czasie trzech ostatnich dekad liczba przypadków zwiększyła się aż pięciokrotnie! Najwięcej zachorowań przypada na siódmą i ósmą dekadę życia. Trzeba jednak pamiętać, że ryzyko rozwoju raka prostaty poważnie wzrasta od szóstej dekady (po przekroczeniu 50. roku życia), osiągając maksimum około 75. roku życia.
W Polsce również obserwuje się wzrost liczby diagnozowanych przypadków raka jąder i raka prostaty. Na szczęście liczba zgonów się nie zwiększa. Dzieje się tak dzięki rosnącej świadomości mężczyzn odnośnie do potrzeby regularnego wykonywania badań przesiewowych oraz akcjom profilaktycznym, które pozwalają na skuteczne wykrycie nowotworu we wczesnym stadium, a co za tym idzie – dają szansę na całkowite wyleczenie.
Rozwój raka jąder i raka prostaty – przyczyny
Zachorowalność na raka jądra oraz gruczołu krokowego rośnie wraz z wiekiem, pewne znaczenie ma także obciążenie rodzinne. Ponadto do rozwoju tych najczęstszych nowotworów u mężczyzn przyczyniają się:
siedzący tryb życia i mała aktywność fizyczna,
nadwaga i otyłość – szczególnie typ brzuszny,
nieprawidłowa dieta – nadmiar mięsa i tłuszczów zwierzęcych, niedobór owoców i warzyw, nadmiar słodyczy, spożywanie bardzo ostrych lub kwaśnych potraw,
nadużywanie alkoholu,
palenie papierosów.
Rak prostaty – badania profilaktyczne
Przesiewowe badanie PSA – pozwala na wczesne wykrycie nowotworu na podstawie poziomu antygenu specyficznego dla prostaty (PSA – ang. Prostate-Specific Antigen). To najprostsze badanie wykonywane z krwi, które sygnalizuje problemy z gruczołem krokowym. Długoterminowe badania na dużej grupie mężczyzn wykazały, że wykonywanie regularnych kontroli przesiewowych PSA zmniejszyło ryzyko zgonu na raka prostaty o 30%.
Badanie per rectum (przez odbyt) – to badanie u urologa, które pozwala na bezpośrednią ocenę struktury gruczołu krokowego – jego wielkości, konsystencji i budowy. Mężczyźni zazwyczaj unikają tej procedury, uznając ją za nieprzyjemną. Jednak całe badanie trwa zaledwie kilkanaście sekund, a jego wartość diagnostyczna jest ogromna.
Należy pamiętać, że powiększona prostata to rozrost zdrowych komórek gruczołu krokowego i nie musi oznaczać nowotworu złośliwego. Postępowanie w przypadku powiększonej prostaty może ograniczyć się do wykorzystania metod nieinwazyjnych. Należy jednak pamiętać, aby działania profilaktyczne były podejmowane zgodnie z zaleceniami.
Samobadanie jąder w trzech krokach
Samobadanie to pierwszy etap profilaktyki raka jądra. Badaj się po gorącej kąpieli lub ciepłym prysznicu, gdy mięśnie moszny są najbardziej rozluźnione. Każde jądro sprawdzaj osobno.
Zapoznaj się uważnie z budową swoich jąder. W szczególności z powrózkiem nasiennym i najądrzem. Jeśli badanie jąder będziesz powtarzać regularnie, szybko poznasz swoje ciało i wyłapiesz wszelkie niepokojące zmiany.
Złap jądro obiema dłońmi. Sprawdzaj je, obracając delikatnie między kciukami a pozostałymi palcami. Jądro powinno być gładkie. Podczas samobadania jąder nie powinieneś odczuwać żadnego bólu ani dyskomfortu.
Szukaj niepojących zgrubień, podejrzanych wypukłości, zmian w wyglądzie lub w kolorze skóry. Pamiętaj, że jedno jądro jest nieco mniejsze od drugiego – to normalne. Jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się z urologiem lub lekarzem rodzinnym.
Podstawą profilaktyki, nie tylko onkologicznej, są przede wszystkim: zdrowy tryb życia, samobadanie oraz regularne wizyty lekarskie. Podejmując świadome zachowania prozdrowotne, mężczyźni powinni pamiętać o systematycznych badaniach laboratoryjnych i konsultacjach lekarskich. Odpowiedzią na te potrzeby są pakiety medyczne i profilaktyczne PZU Zdrowie, dostępne w portalu #mojePZU, gdzie pacjenci mogą też wygodnie umawiać się na wizyty lekarskie i badania. Usługi realizuje sieć placówek medycznych PZU Zdrowie w całej Polsce.
Pakiet obejmuje konsultację u internisty – wywiad, badanie, skierowania, badanie PSA (wolna frakcja), RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej, a także zdalną konsultację podsumowującą u internisty w celu omówienia wyników oraz ustalenia dalszych działań.
Pakiet obejmuje konsultację u lekarza internisty oraz: - badania laboratoryjne: morfologia i płytki krwi z rozmazem automatycznym, żelazo, OB, mocz – badanie ogólne, kreatynina, lipidogram, glukoza – krew na czczo, ALT (aminotransferaza alaninowa), AST (aminotransferaza asparaginianowa), magnez, sód, potas, PSA (całkowite), - badania, takie jak EKG spoczynkowe z opisem, audiometria tonalna, spirometria, - konsultację z dietetykiem – porada telemedyczna lub stacjonarna, konsultację z internistą – porada telemedyczna.
