Kataklizmy dziejów
Myśląc o najważniejszych wybuchach wulkanów w historii, zapewne większość z nas przywoła jeden z dwóch wybuchów Krakatau. W 1883 roku wybuch był tak silny, że doprowadził do powstania tsunami. Wtedy zginęło kilkadziesiąt tysięcy osób. Fala sejsmiczna obiegła Ziemię kilka razy. Pył wyrzucony do atmosfery sprawiał, że słońce miało zielone zabarwienie, a księżyc niebieskie.
Drugim gigantycznym wybuchem była erupcja Wezuwiusza. Najprawdopodobniej 24 sierpnia 79 roku doszło do wybuchu, w wyniku którego zniszczone zostały Pompeje i Herkulanum. Była to jedna z najbardziej tragicznych erupcji w historii Europy. Wezuwiusz spowodował, że do dzisiejszych czasów zachowało się niemal w całości starożytne średniej wielkości miasto. Miejscowość jest odkopywana już od kilku wieków – na pierwsze ślady Pompejów trafiono w XVI wieku. Większe badania zaczęto prowadzić od wieku XVIII.
Do największych katastrof naturalnych z udziałem wody dochodziło na Dalekim Wschodzie. Jangcy, czyli Długa Rzeka oraz Huang He, czyli Rzeka Żółta doprowadziły w historii do najbardziej katastrofalnych powodzi. Wylewały dość regularnie, jednak w 1931 r. doszło do największej serii. Z koryt wystąpiły Jangcy, Huai He oraz Rzeka Żółta. Kataklizm spowodował wylew Rzeki Żółtej, której nazwa pochodzi od mułów lessowych, jakie niesie. One zamulają koryto rzeki, a kiedy następuje wezbranie, skutki są katastrofalne. Wylew miał miejsce na przykład w 1887 r., kiedy jej wody doprowadziły do śmierci nawet dwóch milionów ludzi. W latach 1928-1930 Chiny zmagały się z ogromną suszą, a zimą z 1930 na 1931 r. rozpadał się śnieg. Gdy zaczął topnieć, jednocześnie podniósł się poziom wód. Jakby tego było mało, zaczęły się deszcze – wszystko to sprawiło, że rzeki zaczęły wylewać. Rzeka Żółta zalała 20 tysięcy kilometrów kwadratowych.
W Chinach bez dachu nad głową zostało 80 milionów ludzi, a zginęło od miliona do dwóch. Poza Huang He wylała Jangcy, której wody pochłonęły 145 tysięcy ludzi i dorobek prawie 30 milionów, a także Huai he, której poziom podniósł się o 16 metrów. Wody tej rzeki spowodowały, że w okolicy jeziora Gaoyou pękły wały Wielkiego Kanału, łączącego pięć chińskich wielkich rzek. Zginęło kolejnych 200 tysięcy ludzi. Powodzie z 1931 r. i ich skutki zabrały nawet 4 miliony istnień ludzkich.
Źródła
M. Rosalak, Tsunami historii. Jak żywioły przyrody wpływały na dzieje świata.